Μάχη των Θερμοπυλών (17 με 19 Αυγούστου 480 π.Χ)
Ο Ηρόδοτος υπολογίζει τους στρατιώτες του Ξέρξη – σε πεζικό, ναυτικό, ιππικό – 2,5 εκατομμύρια.
Ο αριθμός αυτός είναι υπερβολικός.
Νεότεροι ιστορικοί πιστεύουν ότι στρατός ξηράς θα ήταν περίπου 500.000 άτομα.
Στα στενά όμως των Θερμοπυλών δεν μπορούσε όλος αυτός ο στρατός να αναπτυχθεί μετωπικά.
Έλληνες:
Ο ελληνικός στρατός που συγκεντρώθηκε στις Θερμοπύλες ήταν περίπου 6.000 στρατιώτες από διάφορες πόλεις κι ανάμεσά τους 300 Σπαρτιάτες με αρχηγό το βασιλιά τους Λεωνίδα.
Στόχος των Περσών ήταν να περάσουν τα στενά των Θερμοπυλών για να κατευθυνθούν προς την Αθήνα και τη Ν. Ελλάδα.
O νέος βασιλιάς της Περσίας, o Ξέρξης, άρχισε να ετοιμάζει καινούρια εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας. O στρατός του απ' όπου περνούσε σκορπούσε τρόμο.
Oι Έλληνες έκαναν σύσκεψη στον Ισθμό της Κορίνθου και αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν τους Πέρσες ενωμένοι.
Αρχηγοί θα ήταν οι Σπαρτιάτες.
Η μεγάλη στρατιά των Περσών ξεκίνησε την άνοιξη του 480 π.Χ. σκορπίζοντας το φόβο σε όλα τα μέρη από όπου περνούσε. Ποτέ ξανά οι άνθρωποι δεν είχαν δει τόσο πολύ στρατό. Oι Πέρσες, αφού πέρασαν τον Ελλήσποντο, κινήθηκαν προς την Ελλάδα
O ελληνικός στρατός με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα κατευθύνθηκε προς τις Θερμοπύλες.
Στο στενό αυτό πέρασμα 7.000 Έλληνες παρατάχθηκαν, για να εμποδίσουν τους Πέρσες.
O Ξέρξης, όταν έφτασε στις Θερμοπύλες, ζήτησε από τους Έλληνες να παραδώσουν τα όπλα.
Η απάντηση του Λεωνίδα ήταν:
«Μολών λαβέ»
(έλα να τα πάρεις).Κι η μάχη άρχισε.
Oι Πέρσες δεν μπορούσαν στο στενό να πολεμήσουν πολλοί μαζί. Όσοι προσπαθούσαν να περάσουν έπεφταν νεκροί.
Από τη δύσκολη αυτή θέση τούς έβγαλε ο Εφιάλτης. Ντόπιος, καθώς ήταν, ήξερε την περιοχή καλά. Oδήγησε τους Πέρσες από το άλλο μέρος του βουνού και τους έφερε πίσω από τους Έλληνες.
O Λεωνίδας κατάλαβε ότι θα κυκλωθεί ο στρατός του. Είπε τότε σ' όσους ήθελαν να φύγουν. Έμειναν 700 Θεσπιείς και 300 Σπαρτιάτες. Oι Έλληνες αναγκάστηκαν να δώσουν τη μάχη σε δύο μέτωπα. Και σκοτώθηκαν όλοι. O θάνατός τους όμως έμεινε στην ιστορία ως απόδειξη μεγάλης φιλοπατρίας.
O ελληνικός στόλος φύλαγε το Αρτεμίσιο, στην Εύβοια, για να μην περάσουν οι Πέρσες νοτιότερα. Εκεί έγιναν κάποιες μικρές συγκρούσεις. Όταν όμως έφτασε η είδηση ότι οι Πέρσες πέρασαν τις Θερμοπύλες, έπλευσε προς τη Σαλαμίνα.
Στο σημείο εκείνο της μάχης στήσανε μνημείο.
Το επίγραμμα ήταν του ποιητή Σιμεωνίδη:
"Ω ξείν αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ότι τήδε κείμεθα,
τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι".
«Διαβάτη, πες στους Λακεδαιμονίους ότι εδώ είμαστε θαμμένοι, πιστοί στις εντολές τους».